ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ

ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΕΛΕΟΥΣΗΣ

 

Είναι ρυθμού απλής βασιλικής και χρονολογείται από του έτους 1562 και βρίσκεται επάνω σε λοφίσκο, στη νοτιοανατολική πλευρά του προαστείου. Έχει έκταση 150 τ.μ.

Παραπλεύρως και καθ΄όλο το μήκος του Ναού, στη νοτια πλευρά, υπάρχει ο Νάρθηκας, εκτάσεως 95 τ.μ. και με οκτώ καμάρες (βόλτα) καθώς και δύο θύρες.

Μέσα στον εξωνάρθηκα υπάρχουν επτά μνήματα διαφόρων επιφανών όπως του Βούλγαρη Σταματίου  (+1842 αρχιτέκτονος μηχανικού, πολεοδόμου, συνεργάτου του Ι. Καποδίστρια όστις εξεπόνησε πολεοδομικά Ναύπλιο, Τριπολιτσά, Ν. Πάτρες), ζεύγος Σπυρίδωνος (+1861) και Ρεγγίνας (+1855) Δαμιανού (μεγαλεμπόρων εξ Άρτης), Δημητρίου Γεροντικού, Ιερέως Βραχλιώτη Σταματίου (+1877), Ραψομανίκη Αλεξάνδρου (+1863 Συμβολαιογράφου).

Η νοτία πύλη του εξωνάρθηκα οδηγεί στο ιστορικό Κοιμητήριο του Ποταμού, οπου υφίσταται προ του 1590.



Δυτικά του Ναού και σε απόσταση 10 περίπου μέτρων, δεσπόζει το πυργωειδές κωδωνοστάσιο, ύψους 25 μέτρων. Το κωδωνοστάσιο αυτό είχε ξεκινήσει προ 160 ετών και βρισκόταν επί σειρά ετών ημιτελές . Αποπερατώθη πλήρως το έτος 2007.

Ο Ναός της Ελεούσης υπήρξε από του πλέον πλούσιους σε χρυσάφι και ασήμι Ναούς του νησιού και

 ανακαινίσθηκε κατά τα έτη 1694 και 1753.



Δυστυχώς , όμως, την 8ην πρωινήν της 13ης Σεπτεμβρίου του 1943, λίγα λεπτά πριν ο μακαριστός εφημέριος π. Κωνσταντίνος Σαββάτης εισέλθει στο Ναό προκειμένου να τελέσει την Θεία Λειτουργία, ένα γερμανικό πολεμικό αεροσκάφος που βρισκόταν σταθμευμένο στο αεροδρόμιο του νησιού, σηκώθηκε και φθάνοντας κοντά στην νησίδα Βίδο, εβλήθη από ιταλικά αντιαεροπορικά, με αποτέλεσμα το φλεγόμενο αυτό πολεμικό αεροσκάφος να καταπέσει στο μικρό,

τότε, κωδωνοστάσιο κερκυραϊκής τεχνοτροπίας, που βρισκόταν ενσωματωμένο με το Ναό, καθώς επίσης να πληγεί και η προμετωπίδα του Ναού. Καταστράφηκε το μικρό κωδωνοστάσιο, έσπασαν οι καμπάνες, αλλά το χειρότερο ήταν οτι όλη η ποσότητα κηροζίνης του αεροσκάφους χύθηκε επάνω στη δτέγη του Ναού, με αποτέλεσμα να πάρει αμέσως φωτιά και να καταστραφεί ολοσχερώς ο Ιερός Ναός και όλες οι αμυθήτου αξίας ιερές εικόνες καθώς και τα πολύτιμα και ιερά αντικείμενα που τον κοσμούσαν.

Τα μόνα αντικείμενα που διεσώθηκαν είναι μία μεγάλη ασημένια ντόρτσα, κατασκευής του 1740, χάρις στην προσπάθεια του σπυρίδωνος Παπικινού καθώς και ένα ωρολόγιο - εκκλησιαστικό βιβλίο του 1876, εις το πίσω μέρος του οποίου αναγράφεται χειρογράφως το ιστορικόν της καταστροφής του Ναού.



 

Από τις τοιχογραφίες διεσώθη, με αρκετές "πληγές" η Πλατυτέρα της κόγχης του Ιερού Βήματος και μέρος από τους Ιεράρχες καθώς επίσης και λιγοστές απεικονήσεις στην βορινή πλευρά, στο ύψος του Ιερού Βήματος.

Η τοιχογραφία, όμως, που παρέμεινε εντελώς ανέπαφη από την φωτιά, είναι αυτή στο προσκυνητάρι της Παναγίας της Ελέούσας. Η διάσωση αυτή θεωρήθηκε από πολλούς ως θαυμαστό γεγονός.

 

 

Μοναδικός επιζών από την μεγάλη αυτή καταστροφή είναι μέχρι και σήμερα ο 92χρονος Αντώνιος Παπικινός, ο οποίος το πρωινό της 13ης Σεπτεμβρίου του 1943 βρισκόταν εργαζόμενος στο παρακείμενο Κοιμητήριο.

 

 Η ενορία κατά το έτος 2011 βράβευσε το υπερήλικα σε ειδική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στην μεγάλη πλατεία του Ναού, οπου κύριος μιλητής υπήρξε ο θεολόγος - ιστορικός και συνεργάτης της ενορίας κος Θύμης Κωνσταντίνος, ο οποίος αναφέρθηκε στα τραγικά γεγονότα σύμφωνα με τις μαρτυρίες του τότε Μητροπολίτου Κερκύρας και Παξών Μεθοδίου Κοντοστάνου του Κερκυραίου.

 

Σήμερα στον χώρο που άλλοτε υπήρχε το μικρό κωδωνοστάσιο και ήταν το σημείο της πρόσκρουσης του αεροσκάφους έχει τοποθετηθεί μία στρογγυλή πέτρα.